www.logopeda.fora.pl

logos

RELAKSACJA wg WINTREBERTA dla DZIECI

Jedną z metod zmierzających do zmniejszenia napięcia emocjonalnego u dzieci jest relaksacja mięśniowa. Opiera się ona na założeniu, że ciało i umysł tworzą niepodzielną całość. Jedność psychiczna wyraża się między innymi tym, że zaburzenia psychiczne i napięcie emocjonalne powodują zaburzenia równowagi neurohormonalnej i wpływają na wzrost napięcia mięśniowego. Doprowadzenie do rozluźnienia mięśni pozwala z kolei na uzyskanie zmniejszenia napięcia emocjonalnego. Tak więc relaksacja jest warunkiem prowadzenia wszelkich zabiegów psychoterapeutycznych.

RELAKSACJA wg WINTREBERTA - jest najczęściej stosowanym ćwiczeniem opracowanym przez tego znanego neuropsychiatrę dziecięcego. Metoda nie posługuje się sugestią, nie wymaga zdolności koncentracji umysłowej, co powoduje, że jest ona szczególnie przydatna w pracy z dziećmi nadpobudliwymi, o słabej koncentracji uwagi, a przede wszystkim z dziećmi nerwicowymi.

Podczas relaksu dziecko leży wygodnie na leżance w zacisznym, nieco przyciemnionym pokoju. Z głośnika dyskretnie płynie łagodna muzyka. Terapeuta wykonuje na dziecku ruchy bierne zaczynając od dłoni ręki dominującej, poprzez przedramię, ramię, mięśnie barku, szyi do mięśni twarzy. Następnie rozluźnia w tej samej kolejności mięśnie drugiej ręki, potem kończyny dolnej, zaczynając od stopy poprzez podudzie, udo i kończąc na nodze dominującej. Ruchy relaksatora są powolne, monotonne i rytmiczne, wykonywane bez przerw, które mogłyby spowodować oczekiwanie dziecka na następny ruch, za zatem wzrost napięcia.

Dla uzyskania zwolnienia napięcia mięśniowego relaksator wykonuje w zakresie ruchów biernych obroty, huśtania, krążenia i bierne opuszczanie kończyn. Znaczenie ruchów biernych polega na osłabieniu napięcia mięśniowego, opanowaniu znajomości ciała, poprawie orientacji przestrzennej, lepszej koordynacji nerwowo - mięśniowej i wzrokowo - ruchowej. Dzieci po seansie są bardziej aktywne, wypoczęte i łatwiej koncentrują się na wykonaniu zadania.

A oto szczegółowy schemat relaksacji metodą Wintreberta :

1. Zwalnianie napięcia mięśni wiązadeł stawu nadgarstkowego górnej kończyny dominującej pod względem lateralizacji w płaszczyźnie strzałkowej, następnie - w płaszczyźnie poprzecznej.

2. Zwalnianie napięcia mięśni otaczających staw łokciowy, stosując najpierw ruchy bierne pronacji i supinacji, a następnie ruchy podnoszenia i opuszczania w płaszczyźnie pionowej przedramienia.

3. Wznosy i puszczanie całego ramienia, odwodzenie i przywodzenie go w płaszczyźnie poziomej.

4. Ruchy skrętów szyi w płaszczyźnie poprzecznej? przytrzymując głowę.

5. Ruchy masujące, muskające: mięśnie czoła od jego środka ku skroniom, mięśnie okrężne oczu, mięśnie otaczające usta.

6. Ponowne ruchy bierne na drugiej kończynie i dalej do punktu 5.

7. Zwalnianie napięcia po kolei wszystkich stawów kończyny dolnej, rozpoczynając od stawu skokowego, poprzez staw kolanowy, kończąc na stawie biodrowym.

8. W tej samej kolejności postępuje się ze zwalnianiem napięcia kończyny dolnej dominującej.

9. Przez minutę pozostawia się dziecko w zupełnym bezruchu.

10. Sprawdzanie stanu odprężenia przez unoszenie odcinków kończyn w rozmaitej kolejności.

11. Następnie dziecko unosi je czynnie i opuszcza biernie w tej samej kolejności, jak w pierwszej części, stale z zamkniętymi oczami.

12. Na zakończenie dziecko przybiera szereg pozycji od leżenia poprzez siedzenie do stania, pamiętając o uzyskaniu możliwie całkowitego rozkurczu mięśni w tych pozycjach., np. po zbliżeniu kolan jak najbliżej uszu należy wyrzucić stopy do przodu i opuścić je na posłanie pozostając z całkowitym rozluźnieniem mięśni.

Powyższe ćwiczenia można także realizować w zmodyfikowanej formie w ramach terapii grupowej, np.

1. Dzieci leżą na plecach na miękkich kocach, z zamkniętymi oczami, w pewnym oddaleniu od siebie.

2. Relaksator objaśnia, na czym polegają ruchy czynno - bierne. Przypomina, że każde dziecko leżąc bez ruchu, z rozluźnionymi mięśniami ma starać się nie myśleć o niczym w danej chwili, jak o zwolnieniu napięcia mięśni podnoszonej kończyny.

3. W razie potrzeby indywidualnie uczy prawidłowego unoszenia i bezwładnego opuszczania kolejnego odcinka relaksowanej kończyny w powolnym rytmicznym tempie.

Przedstawione wyżej schematy ćwiczeń relaksacyjnych powinny być realizowane w całym okresie terapii. Wprowadzają one bowiem odpowiedni nastrój, obniżają poziom napięcia emocjonalnego i są dobrym przygotowaniem do ćwiczeń oddechowych, głosowych i ruchowych.

Oprac: Władysław Pitak- logopeda

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
pobrano dnia 01.05.2013 ze strony:
[link widoczny dla zalogowanych]

logos

Chore dziecko też chce się bawić !

Poniższy materiał adresowany jest do rodziców, opiekunów, rodzeństwa i kolegów, którzy opiekują się chorym dzieckiem leżącym w łóżku lub unieruchomionym na pewien czas, a także dzieckiem, które mimo choroby może siedzieć, chodzić po pokoju i wychodzić na krótkie spacery. Moje porady adresuję także do rodziców dzieci w okresie rekonwalescencji, czyli już nie chorych, ale wymagających troskliwej opieki, zgodnie z zaleceniami lekarza.

Zabawa jest jedną z podstawowych działalności dziecka i jest niezbędnym czynnikiem prawidłowego jego rozwoju. Medycyna bardzo wysoko ocenia role zabawy w procesie leczenia dziecka. Uznaje ją jako jeden z ważniejszych czynników w terapii i rehabilitacji chorego dziecka. Nie jest to łatwe zadanie, gdyż chore dziecko jest zwykle nadmiernie pobudzone, przewrażliwione, płaczliwe, apatyczne, bierne, zahamowane w normalnych reakcjach, a przy tym cierpiące, np. z powodu kaszlu lub bólu pooperacyjnego.

Artykuł zawiera opisy tylko niektórych zabaw i zajęć dostosowanych do możliwości chorego dziecka bez podziału na kategorie wiekowe, gdyż bardzo często dzieci starsze w czasie choroby, chętnie bawią się zabawkami dla małych dzieci i czytają książki z wcześniejszego dzieciństwa. Pamiętać należy, że chore dziecko nie musi się bawić, ono powinno się cieszyć zabawą. Powinniśmy zapewnić dziecku nie tylko opiekę medyczną, lekarstwa, ale także zabawki, książki i możliwość korzystania z urządzeń multimedialnych. Radość z zabawy wpływa na lepsze samopoczucie i rzadziej występuje tu tzw. choroba szpitalna, która przejawia się zobojętnieniem i apatią.

Z punktu widzenia teorii osobowości, zabawa sprzyja rozwojowi umysłu, wyobraźni, zapobiega zwiotczeniu mięśni, poprawia krążenie krwi i dotlenia organizm. Służy także jako ujście dla nadmiaru energii, rozładowanie napięć i leków które, o ile nie zostaną rozładowane, powodują u dziecka większą nerwowość.

Rola zabawy w życiu dziecka jest ogromna. Poprzez zabawę dziecko przygotowuje się do dorosłego życia. Zabawa zaspokaja potrzeby aktywności i poznawania rzeczywistości, kształtuje i rozwija zmysły, wzbogaca wyobraźnię i życie uczuciowe, wpływa na rozwój społeczny. W zabawie kształtuje się i rozwija moralność, dzielność i przedsiębiorczość. Poprzez zabawę dziecko rozwija swoje myślenie, spostrzegawczość, pamięć, uwagę, orientację, wyobraźnię i inteligencję twórczą.

Są różne rodzaje zabaw, ale nas najbardziej interesują zabawy twórcze. Nazywane są one także zabawami tematycznymi, fikcyjnymi, iluzyjnymi, imaginacyjnymi, symulacyjnymi, zabawami w role, zabawami symbolicznymi. Cechą charakterystyczną tego rodzaju zabaw jest fakt używania przez dziecko przedmiotów w specjalnej funkcji. Klocek może raz być domkiem, innym razem samochodem, samolotem. Dziecko może także odgrywać role odzwierciedlające normalne życie - prace i zabawy ludzi dorosłych. Są to zabawy naśladowcze, odtwórcze, ale mogą mieć charakter badawczy, dydaktyczny, manipulacyjny i konstrukcyjny.

Dokonywanie rozmaitych doświadczeń poprzez rozkręcanie, rozbieranie i "psucie" nowych zabawek zaspokaja potrzeby poznawcze, a zwłaszcza ciekawość dziecka. Zabieranie zabawek i chowanie ich (za karę) nie jest rozwiązaniem właściwym. Korzystniej byłoby wspólnie z dzieckiem rozmontowywać je w celu poznania mechanizmu i wspólne je składać.

Całkowicie inne są zabawy dydaktyczne. Nie są one wynikiem swobodnej twórczości dziecka, ale zwykle są przygotowane, inspirowane i organizowane przez dorosłych.

Ale i one mogą mieć charakter twórczy. Możemy przy ich pomocy wzbogacić słownik dziecka, rozwinąć pamięć i wyobraźnię.

Celowo nie będę dokonywał klasyfikacji zabaw, gdyż w rzeczywistości są one ze sobą bardzo powiązane, a o tym, jak określamy zabawę, decyduje fakt, który z rodzajów w niej dominuje.

Jak się bawić? Zabawa wtedy jest atrakcyjna, gdy jej treść wzbudza w dziecku zainteresowanie, przykuwa uwagę, budzi chęć wzięcia w niej udziału, dostarcza radości i emocji. Zabawa musi być swobodna i nie wolno do niej zmuszać. Wybór tematu, dobór zabawek powinny zależeć od dziecka. Ale choremu dziecku zabawę trzeba zorganizować, czyli podsunąć temat i dostarczyć zabawkę. Udział w organizowaniu zabawy powinien być dyskretny, ale nie powinien sprawiać wrażenia zabawy z obowiązku. Dziecko w zabawie jest spontaniczne, prawdziwe i szczere i dorosły także powinien być prawdziwym uczestnikiem.

Serdeczną opieką należy otoczyć zabawę dziecka, która powstaje samorzutnie pod wpływem chęci naśladowania. Dziecko bardzo wcześnie zaczyna naśladować dorosłych. Tego typu zabawę obserwujemy już u dziecka półtorarocznego, które tuli lalkę, karmi ją, nosi na rękach lub wozi w wózku. Zabawy odtwórcze powstają bardzo wcześnie, ale największy ich rozwój przypada na okres przedszkolny i młodszy szkolny. Tematyka tych zabaw zmienia się z wiekiem dziecka i wzrostem jego doświadczeń, pod wpływem obejrzanych filmów i przeczytanych książek. Początkowo są to zabawy z użyciem małej liczby przedmiotów, jak karmienie, usypianie, a później gotowanie, zabawa samochodem, naśladowanie głosów, itp.

Dziecko w swojej zabawie wykorzystuje zabawki i przedmioty codziennego użytku, które mocą swojej wyobraźni przekształca w to, co mu do zabawy jest potrzebne, np. krzesło może być samochodem wyścigowym, czasem mostem, a przewrócone - sankami. Dziecko doskonale zdaje sobie sprawę, że to wszystko jest na niby. Wiele razy bawiłem się z wnuczką w "czary mary", także w czasie choroby. Pod wpływem rozmaitych magicznych słów, z kieszeni moich spodni, marynarek, udawało się jej wyczarowywać rozmaite przedmioty, słodycze i zabawki, które wcześniej tam powkładałem. Bardzo się ucieszyłem, kiedy wnuczka sama zaczęła chować po moich kieszeniach swoje zabawki po ty, by za je chwilę stamtąd z radością wyczarowywać.

Chore dziecko nie może być pozbawione możliwości organizowania sobie zabawy według własnego pomysłu. Jeżeli chore dziecko dobrze się bawi i chce się bawić dalej, a zabawę trzeba przerwać, wówczas odstawiamy zabawki na bok, aby mogło do niej powrócić - nawet w następnych dniach. Nigdy nie należy burzyć zabawy dziecka - to przecież jego praca. W przypadku, gdy dziecku żal zburzyć swoją pracę, trzeba uszanować jego prośbę, a zabawki posprzątać wtedy, kiedy zapomni o zabawie.

W czasie zabawy dziecko bardzo często mówi do siebie o tym, co robi. Słyszymy z ust dziecka powtarzanie naszych własnych słów. Widzimy, że zabawie przyjmuje ono na siebie dwie, a nieraz i trzy role. Obserwujmy zabawę naszego dziecko dyskretnie, ono bowiem nie lubi być obserwowane. Zabawa obserwowana przestaje być spontaniczna, staje się sztuczna lub dziecko w ogóle przestaje się bawić. Lepiej włączyć się do zabawy i przyjąć na siebie jedną z ról odgrywanych przez dziecko.

Nie wszystkie zabawy dzieci chorych są twórcze i intensywne. Od czego to zależy? Istnieje wiele takich czynników, m.in. cechy psychiczne i możliwości fizyczne dziecka, cechy wrodzone i nabyte doświadczenia, pewne utrwalone formy kontaktów z rówieśnikami, dotychczasowe wychowanie oraz warunki zabawy. Dziecko zdrowe i wypoczęte chętniej bawi się niż dziecko chore. U dzieci chorych zauważymy podobną prawidłowość, im dziecko zdrowsze, tym częściej, dłużej i chętniej bawi się.

Nie bez znaczenia jest atmosfera panująca w domu. Poczucie bezpieczeństwa, świadomość, że jest kochane i akceptowane - sprzyja lepszej zabawie. Nikomu tego nie życzę, ale choroba dziecka stwarza okazje do przeznaczenia przez rodziców i opiekunów znacznie więcej czasu na wspólne zabawy z dzieckiem i do nawiązania z nim serdecznego kontaktu.

Dziecko bawi się przy pomocy różnych przedmiotów wykonanych w celu pobudzenia twórczej aktywności, zdobywania doświadczeń, rozwoju wyobraźni i stopniowego opanowywania rzeczywistości. W sklepach można kupić wiele zabawek odpowiadających powyższym kryteriom, ale są też i takie, które mimo posiadania tzw. atestów nie powinny być używane do zabawy przez małe dzieci.

Dzieci powinny się bawić dobrymi zabawkami, czyli takimi, które uczą zaradności i samodzielności, powodują dobre samopoczucie oraz budzą zaufanie we własne siły. Dobra zabawka to taka, która ma odpowiedni kształt, kolor, wielkość, ciężar, a nawet... zapach.

Kupując zabawkę, należy zatem ocenić ją pod kątem przydatności. Często rodzice i krewni popadają w przesadę i dosłownie obsypują dziecko zabawkami. Rezultat? Po jakimś czasie dziecko zaczyna gubić się w tym bogactwie. Nawet drogie zabawki przestają być atrakcyjne, kiedy dziecko nie jest w stanie w pełni się nimi bawić. Źle jest, gdy dziecko ma więcej zabawek niż własnych pomysłów. Nadmiar zabawek zabija inicjatywę dziecka.

Na zakończenie rozważań na temat zabawek warto podkreślić, że bardzo duże wartości dydaktyczno-wychowawcze i twórcze mają zabawki wykonane samodzielnie przez dziecko lub przy pomocy dorosłych. Zabawka własnoręcznie wykonana posiada wnętrze i dziecko zna jej wszystkie tajemnice. Ulubione zabawki,w ręku chorego dziecka nabierają często znaczenia leczniczego. W pewnych sytuacjach zabawka dla ciężko chorego dziecka może stanowić magiczne źródło poczucia bezpieczeństwa, pozwoli dziecku zapomnieć o bolesnych i długich zabiegach leczniczych.

Wesołej zabawy !!!

Autor: Władysław Pitak - psychoteraputa rodzinny
Inspiracja: Irena Zgrychowa i Michał Bukowski

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
pobrano dnia 01.05.2013 ze strony:
[link widoczny dla zalogowanych]