www.logopeda.fora.pl

logos

AFAZJA (diagnoza i leczenie wg Łurii)

Oprac. Władysław Pitak

ZABURZENIA W NADAWANIU MOWY

1. Zaburzenia motoryczno-dośrodkowe ( aferentne)

(utrata lub niedokształcenie somestetycznych wzorców głosek)

czyli trudności w artykułowaniu głosek spowodowane brakiem czucia ułożenia narządów

mowy - brak analizy i syntezy sygnalizacji z obwodu o aktualnej pozycji narządów mowy.

przyczyna : uszkodzenie okolicy skórno-kinestetycznej ( czucie powierzchowne

i głębokie ) w dolnej części okolicy zaśrodkowej (postcentralnej), leżącej

ku tyłowi od Bruzdy Rolanda (wieczko ciemieniowe).

Uwaga! Zaburzenia motoryczne u dzieci określa się terminem ALALIA

lub DYSLALIA MOTORYCZNA w zależności od stopnia rozwoju mowy

i trudności w jej przyswajaniu.

Objawy:

1. Ruchomość narządów mowy zachowana, chory może jeść i krzyczeć

2. Brak umiejętności wykonywania ruchów potrzebnych do mówienia

3. Trudności artykulacyjne występują zarówno w mowie samodzielnej,

jak i przy powtarzaniu

4. Zachowana kontrola słuchowa (popełniane pomyłki są zauważane

przez chorego, który długo poszukuje prawidłowego układu artykulacyjnego)

5. W wypadkach cięższych - niemożność artykułowania jakiejkolwiek głoski

6. W wypadkach lżejszych lub w stadium cofania się zaburzeń -wyrazy

wymawiane są z trudem i są zniekształcane , np. zamiana głosek różniących

się jedną cechą artykulacyjną (dźwięczne-bezdźwięczne, ustne- nosowe)

miejscem artykulacyjnym lub stopniem zbliżenia narządów mowy .

Te same błędy popełniane są w pisaniu i czytaniu (paragrafie i paraleksje).

Terapia:

1. Proste ćwiczenia oddechowe połączone z dmuchaniem.

2. Przekształcanie dmuchania w głoski szczelinowe:

f - przyciskając dolną wargę do górnych siekaczy,

s - „dmuchając ” przez zbliżone zęby,

x ( h, ch) - chuchając na lusterko

3. Dmuchanie połączone z wytwarzaniem głosu przy zamkniętych wargach ,np. m - łączenie

z samogłoskami : a , e, i, o, u, y, ( np. ma-me-mi-mo-mu-my )

4. Ćwiczenia narządów mownych ( warg i języka) . Zaburzona kinestezja narządów mowy

może być w pewnym stopniu zastąpiona przez doznania wzrokowe, dotykowe i czuciowe

górnej powierzchni dłoni, np. czucie wibracji krtani, siły powietrza wychodzącego z ust.

Uwaga:

- przy głoskach wargowych ( p,b,m,) można demonstrować układ

warg bez wytwarzania dźwięku,

- przy głosce m - przyłożyć palec do skrzydełka nosa

- naukę wymowy łączyć z pisaniem i czytaniem,

- w nauczaniu głosek, przy których wymawianiu nie jest

widoczny układ języka można posługiwać rysunkiem przedsta-

wiającym schematycznie zasadnicze układy narządów mowy

5. Ćwiczenie głosek najbardziej zróżnicowanych pod względem artykulacyjnym i

akustycznym ( p , k , s , r , m )

6. Ćwiczenie głosek miękkich i twardych, bezdźwięcznych i dźwięcznych ( ś, ź , ć, dź,

sz , ż , cz ,dż , s , z , c , dz , ń - n , t - d , p - b , f- w , k - g , )

Uwaga : w niektórych wypadkach głoski można reedukować

wypowiadając je szeptem.

7. Realizowanie głosek w wyrazach i zdaniach.

8. Ćwiczenia słuchowej analizy dźwięków :

- określanie liczby głosek w wyrazie,

- nazywanie głosek w nagłosie , śródgłosie i wygłosie,

9. Ćwiczenia analizy wzrokowo-literowej :

- pisanie dyktanda

- przepisywanie z jednoczesnym , głośnym wymawianiem sylab

( ćwiczenie kinestezji oralnej)

2. Zaburzenia motoryczno-odśrodkowe ( eferentne )

(utrata wzorców ruchowych wyrazów i schematów zdań)

czyli częściowa lub całkowita utrata płynności mowy spowodowana zaburzeniami

eferentacji - sygnalizacji odśrodkowej.

przyczyna: uszkodzenie dolnych części okolicy przedruchowej ( tylnej trzeciej części

dolnego zakrętu czołowego ) czyli Ośrodka Broca

Uwaga ! Trudności w nauczeniu się płynności mowy u dzieci na skutek tych samych

przyczyn określa się terminem ALALIA lub DYSLALIA MOTORYCZNA.

Objawy: Zaburzona płynność mowy na skutek bezwładności analizatora ruchowego

1. Trudności przy przechodzeniu od jednego elementu mowy do następnego

( głoski, sylaby, wyrazu) mimo, że poszczególne artykulacje są prawidłowe

2. Głoski są przestawiane w sylabach, a sylaby w wyrazach

3. Powtarzanie sylab na skutek perseweracji (mówiący nie jest w stanie

przejść do następnej sylaby np. wyraz „samolot” afatyk wypowiada:

„ sa...sa...samo...mo...lot ”

4. Skandowanie , zaburzenia melodii mowy i akcentów.

5. Styl telegraficzny ( w stadium cofania się zaburzeń) - używanie

rzeczowników w mianowniku liczby pojedyńczej , nie połączonych

ze sobą składniowo ( agramatyzmy) . Czasowniki pojawia się później

- w formie bezokolicznika.

6. Zaburzenia w piśmie - analogiczne do zaburzeń mowy

Terapia :

Ćwiczenia słuchowe i artykulacyjne ( jednocześnie)

1. Powolne wymawianie i czytanie, z lekkim przeciąganiem samogłosek:

2. Jednoczesne pisanie wypowiadanych wyrazów ( dokonywanie analizy dźwiękowej ) ,

dzielenie wyrazów na sylaby , wyodrębnianie pewnych głosek i określanie ich kolejności:

3. Pisanie dyktanda - dokonywanie analizy słuchowej i kinestetycznej pisanych wyrazów,

4.Samodyktando , czyli przepisywanie lub pisanie z pamięci z jednoczesnym wypowiadaniem

pisanych wyrazów.

5. Czytanie z okienkiem ułatwiającym dzielenie wyrazów na sylaby ( w początkowej fazie

reedukacji.

6. Nagrywanie wypowiedzi ćwiczącego na taśmie audio-video i odsłuchiwanie ich , by

dodatkowo ćwiczyć to, co sprawia trudność.

Usuwanie stylu telegraficznego ( także agramatyzmów)

1. Pod obrazkami przedstawiającymi proste czynności chory układa zdanie z wyrazów

napisanych na pojedynczych kartkach , a następnie odczytuje je.

2. Odbudowa schematu zdania ( podmiot, orzeczenie , dopełnienie ).

3. Budowanie samodzielne nowych zdań.

4. Ułatwianie budowania zdań poprzez pytania tak zadane, by zawierały wyrazy potrzebne do

odpowiedzi.

5. Uzupełnianie zdań wypowiadanych przez logopedę na temat obrazka.

6. Układanie zdań z podanymi wyrazami.

7. Przygotowanie opowiadań ustnych i na piśmie.

3. Zaburzenia motoryczno-dynamiczne ( czołowe)

( Zaburzenia procesu tworzenia dłuższych wypowiedzi).

Odmiana zaburzeń motoryczno-eferentnych , zaburzenia mowy samodzielnej, która staje się ciągiem automatyzmów.

Przyczyna: Uszkodzenie przedniej części płata czołowego lewej półkuli, znajdującej się

za okolicą Broca ( według Wernickiego : Transkorowa afazja ruchowa ).

Uwaga ! afazja dynamiczna - utrata nabytych umiejętności dowolnego sterowania

ośrodkami mowy : dyslalia - niemożność przyswojenia sobie tej umiejętności.

Objawy:

1. Powtarzanie jest zachowane , także artykulacja oraz rozumienie

2. Trudność sprawia opowiedzenie jakiegoś faktu , czy też odpowiadanie

na pytania wymagające samodzielnych sformułowań.

3. Zaburzenie transformacji myślenia ( ma formę skrótową ) na mowę

głośną, wymagającą swobodnego operowania środkami językowymi

i zależną od sprawnego współdziałania wszystkich okolic móżgu.

4. Trudności w znajdowaniu czasowników, zdania bywają bez orzeczeń,

przeważają w nich rzeczowniki.

Terapia: ( historyjki obrazkowe)

1. Na podstawie historyjek obrazkowych chory przygotowuje opowiadania

(najpierw z logopedą , a potem samodzielnie):

- pisanie planu, streszczenia , nowele , opowiadania,

samodzielne listy do różnych osób.

2. Ćwiczenia w tworzeniu prawidłowego schematu zdania ( podmiot + orzeczenie

+ dopełnienie)

3. Wyszukiwanie odpowiednich spójników do zdań dłuższych ,np. bo, dlatego, ponieważ , i

4. Podkorowa afazja ruchowa

zaburzenia typu dysartrycznego , z tym, że trudności artykulacyjne występuja

przy zachowanej ruchomości narządów mowy. Zachowana tez jest możliwość

pisania.

Przyczyna: przy uszkodzeniach płata czołowego - uszkodzenia połączeń okolicy Broca

z okolicą ruchową narządów mownych.

5. Inne przyczyny zaburzeń nadawania mowy: Utrata kontroli słuchowej

- parafazja głoskowa - zamienianie głosek podobnie brzmiących na skutek

zaburzeń słuchu fonematycznego

( np. głosek typu : s, sz, ś lub dźwięcznych i bez-

dźwięcznych)

- parafazja werbalna - przy braku wzorca słuchowego wyrazu , występuja

odnalezienia prawidłowego wzorca z różnym

skutkiem , np. „ arsze , arsz, arsztof ” zamiast

aresztowali oraz ześlizgiwanie się na wyraz o

podobnym brzmieniu.

- sałatka słowna - nieprawidłowe formy gramatyczne oraz brak powiązań

znaczeniowych między wyrazami.

zapominanie wyrazów , zwłaszcza rzeczowników

Oprac. mgr Władysław Pitak, logopeda
e-mail: [link widoczny dla zalogowanych]

tel. kom. 600-809-254

Bartek · Gość

Zaburzenia motoryczne u dzieci określa się terminem ALALIA

lub DYSLALIA MOTORYCZNA w zależności od stopnia rozwoju mowy

i trudności w jej przyswajaniu.

logopeda

.

Władysław Pitak z kuracjuszami w jaskini solno-jodowej Galos w Szczawnie Zdroju

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
GŁOWA DO GÓRY - BĘDZIE DOBRZE
Chodź na stronę:
[link widoczny dla zalogowanych]

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Opracowanie i wykonanie: Władysław Pitak

.

verbum

.

Alalia, zwana też niemotą, słuchoniemotą (audimutitas) tym się różni od afazji, że następuje jeszcze przed rozwojem mowy. Charakteryzuje ją zwykle dostateczny rozwój umysłowy, dobra ruchomość narządów mowy oraz prawidłowy słuch fizjologiczny. Ale dziecko nie mówi w ogóle, posługuje się gestami, krzykami i onomatopejami lub kilkoma wyrazami z własnego słownika, zrozumiałymi tylko dla najbliższego otoczenia.

Dziecko nie jest w stanie także powtarzać. Taka niemota może trwać do 7 (alalia prosta), a nawet 14 roku życia (alalia złożona). Starsze dziecko przyswaja sobie coraz więcej wyrazów i wymowa może stawać się coraz bardziej poprawna. Alalia, tak jak inne wady i zaburzenia mowy częściej występuje u chłopców niż u dziewczynek.

Dzieci alaliczne są niekiedy trudne w obcowaniu, bywają zahamowane ruchowo lub nadpobudliwe. Bywają wśród nich dzieci złośliwe i agresywne w stosunku do młodszych i słabszych, inne unikają kontaktów z otoczeniem. Zdarza się, że rodzice są niesprawiedliwi wobec swoich dzieci i nie zdają sobie sprawy z ich trudności. Trudno im wyobrazić sobie, że dziecko nie może wymówić prostego słowa. Niejednokrotnie uważają, że dziecko jest uparte i stosują wobec niego kary. To powoduje u dziecka, normalne w takiej sytuacji, odruchy obronne w postaci płaczu, agresji lub działań złośliwych.

W takiej sytuacji, kiedy rodzice nie mogą porozumieć się ze swoimi dziećmi, kiedy ich dzieci nie reagują na kierowane do nich pytania i wypowiedzi, rodzice nie powinni stosować kar. W tych wypadkach trzeba dziecko spokojnie poobserwować. Braki w rozumieniu mowy często kompensowane są u tych dzieci dobra spostrzegawczością wzrokową i dobrą pamięcią miejsca. Dziecko utrzymuje kontakt z otoczeniem za pomocą gestów i mimiki. Zdarza się, że automatycznie powtórzy zasłyszany wyraz, nie rozumiejąc jego znaczenia. Po zebraniu takich spostrzeżeń, należy udać się logopedy, który będzie wiedział, jak dziecku pomóc.

Władysław Pitak

[link widoczny dla zalogowanych]
.